Τα social media, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ελληνική γλώσσα, έχουν εισχωρήσει πλέον στην καθημερινότητά και αποτελούν ένα σημαντικό μέσο επικοινωνίας και διαδικτύωσης. Τα μέσα αυτά έχουν σκοπό την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία ανθρώπων από όποιο μέρος του κόσμου και αν βρίσκονται, σε οποιοδήποτε χρόνο μέσω του διαδικτύου. Η χρήση τους εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς σε ολοένα και περισσότερο ποσοστό ανθρώπων και μάλιστα διαφορετικών ηλικιακών ομάδων. Κάποια από τα πιο δημοφιλή κοινωνικά μέσα είναι το Facebook, Instagram, Twitter.
Ο άνθρωπος γίνεται χρήστης ενός μέσου κοινωνικής δικτύωσης για διάφορους λόγους. Ο πρωταρχικός του στόχος είναι να επικοινωνεί με τον συνάνθρωπό του και συγχρόνως να «ακολουθεί» και τη ζωή του μέσα από φωτογραφίες και βίντεο. Ιδιαίτερα αν βρίσκεται μακριά από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, αισθάνεται πως μέσω αυτών των μέσων δεν χάνει τις εξελίξεις της προσωπικής ζωής των δικών του ανθρώπων και συμμετέχει ενεργά στα δρώμενα. Ένας ακόμα λόγος, είναι η επιρροή που του έχει ασκηθεί από το ευρύτερο περιβάλλον για να γίνει χρήστης ενός τουλάχιστον μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Ακολουθεί, δηλαδή την «αγέλη» για να μη μείνει εκτός της «μόδας» της εποχής του και επίσης επιδιώκει να μην απομονωθεί από τις κοινωνικές ομάδες φίλων που δημιουργούνται μέσω του διαδικτύου. Κάποιος μπορεί να επιλέξει να γίνει χρήστης για να διαφημίσει και για να προωθήσει το επάγγελμά του. Εξαιτίας της τεράστιας απήχησης των κοινωνικών δικτύων, πολλές φορές συναντάται να αναζητά κανείς και έναν επαγγελματία μέσω αυτών. Τέλος, υπάρχει και η περίπτωση εκείνη, η οποία ένας άνθρωπος είναι χρήστης από ανασφάλεια, συνοδευόμενη από χαμηλή αυτοεκτίμηση, καθώς προβάλλοντας τη ζωή του στα κοινωνικά διαδικτυακά μέσα, επιζητάει την αποδοχή, την επιβεβαίωση και την επιβράβευση από συνανθρώπους του είτε του κοινωνικού και φιλικού του κύκλου, είτε άγνωστων.
Οι επιδράσεις από τη χρήση των μέσων κοινωνικής διαδικτύωσης στην ψυχική υγεία του ανθρώπου είναι τόσο θετικές, όσο και αρνητικές. Σίγουρα, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και ο τρόπος που τα χειριζόμαστε. Στις θετικές επιδράσεις ανήκει η κοινωνικοποίηση, η χαρά της αδιάκοπης συνδεσιμότητας, η ψυχαγωγία. Τα μέσα αυτά προσφέρουν τον εύκολο, ταχύτατο και ανέξοδο τρόπο επικοινωνίας με συνανθρώπους. Δίνεται η δυνατότητα της αλληλεπίδρασης και της διατήρησης των επαφών, της γνωριμίας καινούριων ανθρώπων, της αναζήτησης ερωτικών συντρόφων, της συμμετοχής σε διαδικτυακές ομάδες συζητήσεων και ανταλλαγής απόψεων, της αναζήτησης διαφόρων ειδικοτήτων, της ψυχαγωγίας. Σε όλες αυτές τις δυνατότητες, σημειώνεται πως αφορούν ένα παγκόσμιο σύνολο. Δεν περιορίζεται καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, σε διαφορετικές χώρες, σε διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρες. Μια ακόμα δυνατότητα που παρέχουν είναι αυτή της δημόσιας και ελεύθερης μετάδοσης ειδήσεων και πληροφοριών, όπως επίσης και της ελεύθερης έκφρασης του ανθρώπου.
Σε περιπτώσεις που η χρήση αυτών των μέσων δεν είναι σωστή, οι αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική μας υγεία είναι πολλές και ιδιαίτερα σοβαρές. Ελλοχεύεται, αρχικά, ο κίνδυνος εθισμού και εξάρτησης. Ο άνθρωπος νιώθει ευεξία και ευφορία, όση ώρα ασχολείται με αυτά και αναζητά περισσότερο χρόνο ενασχόλησης. Όταν, περνάει κάποιες ώρες χωρίς αυτά, αισθάνεται δυσφορία, εκνευρισμό, κάποιες φορές θυμό, και ψυχική κατάπτωση. Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στις υποχρεώσεις του και συχνά διακόπτει την εργασία του, προκειμένου να συνδεθεί.
Ενώ τα μέσα αυτά βοηθούν στην κοινωνικοποίηση, συχνά καταλήγουν στην κοινωνική απομόνωση του ανθρώπου από την πραγματική ζωή του. Ο χρήστης απομονώνεται στο «διαδικτυακό του κόσμο» και στην εικονική πραγματικότητα και αποφεύγει την φυσική επαφή και τη συνεύρεση με συνανθρώπους του. Δεν επιθυμεί να συμμετέχει σε δραστηριότητες και «κλείνεται» στο μικρόκοσμό του.
Ο χρήστης, ακόμη, μπορεί να παρουσιάζει διαταραχές στον ύπνο. Αυτό συμβαίνει τόσο από την ακτινοβολία που εκπέμπουν τα έξυπνα κινητά ή τα ταμπλετ, όσο και από την υπερένταση που δημιουργείται την ώρα ενασχόλησης πριν από τον ύπνο.
Σε περιπτώσεις που κάποιος βιώνει κάποια αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, στρες, χαμηλή αυτοπεποίθηση, επιδιώκουν τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, ώστε να γεμίσουν τα συναισθηματικά τους κενά. Τα μέσα κοινωνική δικτύωσης μπορεί να αναπληρώνουν κάποια συναισθηματικά κενά, μπορεί να δρουν συμπληρωματικά στις ερωτικές σχέσεις, αλλά δεν μπορούν να τις καλύψουν. Αυξάνουν το συναίσθημα της ζήλιας και της αβεβαιότητας, ενισχύουν τους διαπληκτισμούς και κάποιες φορές οδηγούν και στο χωρισμό.
Αυτό που συνηθίζεται από τον χρήστη ενός μέσου κοινωνικής δικτύωσης είναι η προβολή του εαυτού του. Συχνά, δημοσιοποιεί προσωπικές του φωτογραφίες ή βίντεο από προσωπικές του στιγμές και γνωστοποιεί τα μέρη που επισκέπτεται. Όμως παρουσιάζει μια πτυχή μόνο της ζωής του και της καθημερινότητάς του. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να γίνεται δημοφιλής, χαρούμενος, κοινωνικός και επιθυμεί την αποδοχή των διαδικτυακών του φίλων. Συγκρίνεται και προσπαθεί να «αντιμετωπίσει» τους άλλους χρήστες με το να φαίνεται όσο πιο πολύ ενεργητικός μέσα σε αυτά τα μέσα. Ουσιαστικά καταναλώνει πολύ χρόνο και μεγάλη προσπάθεια για να δημιουργήσει έναν «τέλειο» και «ιδανικό» εαυτό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να αναπτύσσονται σταδιακά κάποια αρνητικά συναισθήματα μέσα του. Επηρεασμένος από την εικονική πραγματικότητα, θεωρεί πως οι περισσότεροι ζουν μια «υπέροχη ζωή» γεμάτη από φίλους, έρωτες, ταξίδια, χρήματα. Αρχίζει να μην ικανοποιείται από τη ζωή του, νιώθει ανασφάλεια και παρουσιάζει χαμηλή αυτοεκτίμηση και κάποια άλλα καταθλιπτικά συμπτώματα.
Ο χρήστης, όσο περισσότερο χρησιμοποιεί τα κοινωνικά δίκτυα, τόσο υπάρχει η πιθανότητα να εμφανίσει κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές. Η κατάθλιψη αποτελεί μια ψυχική ασθένεια που εξαρτάται από συνδυασμό βιοκοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Αυτό σημαίνει πως δεν προκαλείται μόνο από τη χρήση αλλά από συνδυασμό μεταβλητών. Είναι απαραίτητο, όμως, κανείς να είναι σε επαγρύπνηση και να αναζητήσει βοήθεια, προκειμένου να απεξαρτηθεί από τα κοινωνικά δίκτυα και να συνειδητοποιήσει την επιφανειακή ευχαρίστηση και ηδονή. Ο εθισμός στα κοινωνικά μέσα δεν έχει χαρακτηριστεί ψυχική ασθένεια. Ο εθισμός στο διαδίκτυο, παρ’ όλα αυτά, αποτελεί μια αναγνωρισμένη πάθηση.
Ο άνθρωπος θα πρέπει να ελέγχει τις ώρες που καταναλώνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι σημαντικό να τις περιορίσει όσο το δυνατόν περισσότερο. Να προσπαθήσει να μην κάνει χρήση, όταν βρίσκεται στην εργασία του, όταν είναι μαζί με το σύντροφό του, είτε όταν είναι μαζί με τους φίλους του ή σε περιπτώσεις που βρίσκεται σε κάποια κοινωνική εκδήλωση και κοινωνικό κάλεσμα. Να επιδιώκει να περνά ποιοτικό χρόνο με τους φίλους του και την οικογένειά του και να ενισχύσει τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Να απολαμβάνει και να ζει την κάθε στιγμή της πραγματικής του ζωής ακόμα και αν αυτή παρουσιάζει ρουτίνα και κούραση. Γιατί αυτή είναι η πορεία της ζωής.
Expect nothing… appreciate everything
