Όταν λέμε ότι κάποιος είναι χορτοφάγος εννοούμε ότι η διατροφή του περιορίζεται στην κατανάλωση τροφών που έχει σα βάση τα λαχανικά και όλων των ειδών τα χορταρικά και φυτικά προϊόντα.
Οι άνθρωποι διαλέγουν τη χορτοφαγία για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων ηθικών φραγμών στο να τρώνε ζώα, θρησκευτικών αντιλήψεων ή προτιμήσεων για φυτικά προϊόντα. Αυτές οι διατροφές παρέχουν πολλά οφέλη καθώς τα φυτικά προϊόντα περιέχουν πολλές φυτικές ίνες και διατροφικά στοιχεία ενώ σχεδόν καθόλου ουσίες που βλάπτουν τον οργανισμό μας, όπως χοληστερόλη και κορεσμένα λιπαρά.
Διάφορα είδη χορτοφαγίας
Υπάρχουν διαφορετικά είδη χορτοφαγίας που χαρακτηρίζονται από το είδος των τροφών που καταναλώνονται:
- Γαλακτο-ωο-χορτοφάγοι. Η διατροφή τους περιλαμβάνει αυγά και γαλακτομικά προϊόντα, αλλά αποκλείονται το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια. Στην Αμερική οι περισσότεροι φυτοφάγοι ανήκουν σ αυτήν την κατηγορία.
- Γαλακτο-χορτοφάγοι. Μόνο τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιλαμβάνονται στη διατροφή τους, ενώ αποκλείονται το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά και τα ψάρια
- Αυστηρά χορτοφάγοι. Κανένα είδος ζωικού προϊόντος δεν επιτρέπεται στη διατροφή τους, δηλαδή αποκλείονται κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά, γάλα, τυρί και γενικά όλα τα ζωικά προϊόντα
- Μερικώς χορτοφάγοι. Η διατροφή αυτή περιστασιακά περιλαμβάνει πουλερικά ή ψάρι, αλλά ποτέ κόκκινο κρέας.
Πλεονεκτήματα χορτοφαγικής διατροφής
Όλοι οι χορτοφάγοι αποκομίζουν πολλά οφέλη από την διατροφή τους, καθώς είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για την καλή μας υγεία. Επίσης, η διατροφή τους δεν περιέχει ουσίες που σε πολύ μεγάλες ποσότητες είναι βλαβερές για τον ανθρώπινο οργανισμό, όπως ζωικές πρωτεΐνες, χοληστερόλη και κορεσμένα λιπαρά. Αντίθετα, είναι πλούσια σε πρωτεύοντα συστατικά όπως καροτίνη, σύνθετους υδατάνθρακες, ίνες και φυλλικό οξύ.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν την χορτοφαγία έχουν μικρότερα ποσοστά εμφάνισης πολλών ασθενειών από τους μη χορτοφάγους. Τέτοιες ασθένειες είναι οι καρδιακές παθήσεις, υψηλή πίεση, διαβήτη τύπου 2 και κάποιες μορφές καρκίνου. Η χορτοφαγία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο αυτών των ασθενειών με πολλούς τρόπους. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φρούτων και λαχανικών ίσως να ευθύνεται για τα μικρότερα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου στους χορτοφάγους.
Επιπλέον, οι χορτοφάγοι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα παχυσαρκίας. Τα επίπεδα της «κακής χοληστερόλης» γνωστή ως LDL χοληστερόλη είναι πολύ χαμηλά στους χορτοφάγους. Κι αυτό κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται στο γεγονός ότι η διατροφή τους είναι χαμηλή σε λιπαρά ενώ πλούσια σε προϊόντα σόγιας. Τα προϊόντα σόγιας όπως το τοφού περιέχουν συστατικά που πιστεύεται ότι μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης.
Πολλά άλλα πλεονεκτήματα της χορτοφαγίας έχουν διατυπωθεί από τους υποστηρικτές της. Για παράδειγμα, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σικάγου δημοσίευσαν άρθρο που διαλαλεί και τα περιβαλλοντολογικά οφέλη της χορτοφαγίας.
Πρέπει βέβαια να τονίσουμε ότι και μια ισορροπημένη μη χορτοφαγική διατροφή μπορεί να ωφελήσει την υγεία μας. Κανείς ειδικός δεν μπορεί με σιγουριά να ισχυριστεί ότι η χορτοφαγία είναι η καλύτερη διατροφή. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι χορτοφάγοι περισσότερο από τους μη χορτοφάγους διαλέγουν και έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής δηλαδή επιλέγουν να μην καπνίζουν, να γυμνάζονται συστηματικά και να αποφεύγουν την κατανάλωση αλκοόλ. Οι επιλογές τους αυτές μαζί με τη διατροφή τους είναι που επηρεάζουν θετικά την υγεία τους.
Πρέπει όμως να υπογραμμίσουμε ότι όλα τα οφέλη της χορτοφαγίας μπορούν να εξαλειφθούν αν τα γεύματα δεν είναι προσεκτικά σχεδιασμένα, με τρόπο τέτοιο ώστε να περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που σε μια τέτοια διατροφή είναι δύσκολο να αποκτηθούν. Επιπλέον, το να τρώμε φυτικές τροφές μαγειρεμένες με ανθυγιεινό τρόπο πχ τηγανισμένες ή με μεγάλες ποσότητες τυριού ή κρέμα γάλακτος ή βουτύρου, είναι εξίσου ανθυγιεινό όπως τα πλούσια σε λιπαρά ζωικά προϊόντα.
Θρεπτικές προκλήσεις της χορτοφαγίας
Οι περισσότεροι χορτοφάγοι μπορούν να πάρουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που ζητά ο οργανισμός μας με το να ακολουθήσουν μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει γαλακτομικά χαμηλών λιπαρών, προϊόντα ολικής άλεσης, λαχανικά και φρούτα. Όμως, οι αυστηροί χορτοφάγοι που δεν καταναλώνουν καθόλου ζωικά προϊόντα αντιμετωπίζουν διατροφικές προκλήσεις καθώς θα πρέπει να προγραμματίσουν ακόμα πιο προσεκτικά την διατροφή τους.
Όλοι όσοι αλλάζουν τη διατροφή τους και γίνονται χορτοφάγοι πρέπει να συμβουλεύονται διατροφολόγο με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος που θα τους βοηθήσει στο σχεδιασμό της διατροφής τους με τέτοιο τρόπο ώστε να περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Συστατικά που δεν περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες στη διατροφή των χορτοφάγων είναι το ασβέστιο, ο σίδηρος, η βιταμίνη Β12, η βιταμίνη D και ο ψευδάργυρος. Συγκεκριμένα, ο σίδηρος απορροφιέται από τον οργανισμό μας πιο εύκολα από ζωικά προϊόντα. Σε συγκεκριμένες φυτικές τροφές υπάρχει σίδηρος, οι οποίες όμως θα πρέπει να καταναλωθούν σε πολύ μεγάλες ποσότητες ώστε ο οργανισμός μας να αποκτήσει τα συνιστώμενα επίπεδα σιδήρου.
Μια κατηγορία χορτοφάγων που πρέπει να προσέχει ιδιαίτερα είναι οι έγκυες γυναίκες και οι γυναίκες που θηλάζουν τα μωρά τους. Πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτούν τον διαιτολόγο-διατροφολόγο τους για το αν θα πρέπει να κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους ή να την προσαρμόσουν στις νέες συνθήκες ζωή τους, ώστε να εξασφαλίσουν την ομαλή και υγιή ανάπτυξη του μωρού τους.
Και τα παιδιά μπορούν να ακολουθήσουν την χορτοφαγία. Απλά οι γονείς τους θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τα γεύματα των παιδιών τους και να βεβαιώνονται ότι λαμβάνουν ποικιλία τροφών έτσι ώστε να περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που θα τα οδηγήσει στη σωστή τους ανάπτυξη. Θα πρέπει η διατροφή των παιδιών με άλλα λόγια να είναι πλούσια σε σίδηρο, ασβέστιο, βιταμίνη Β12, βιταμίνη D, πρωτεΐνες και ψευδάργυρο. Πρόσφατα, ιατρικές έρευνες στην Βρετανία έδειξαν ότι παιδιά με μεγάλο δείκτη νοημοσύνης είναι πιο πιθανό να γίνουν χορτοφάγοι.
