Ένας άνθρωπος μπορεί να έχει βιώσει σε κάποια φάση της ζωής του άγχος ή κατάθλιψη. Πολλές φορές, όμως, αδυνατεί να αναγνωρίσει από ποια ψυχική ασθένεια πάσχει, καθώς τα συμπτώματα της καθεμίας δεν είναι πάντα διαχωρίσιμα και αλληλοκαλύπτονται.
Άγχος
Ο κάθε άνθρωπος έχει νιώσει άγχος κάποια στιγμή στη ζωή του, το οποίο βιώνεται ψυχολογικά σαν συναίσθημα. Το άγχος αποτελεί μια υπερβολική αντίδραση απέναντι σε μια απειλή ή κίνδυνο, είτε απέναντι σε στρεσογόνες καταστάσεις, με ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων του ανθρώπου και διαχωρίζεται σε διάφορα επίπεδα. Είναι μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που συνοδεύεται από διέγερση του συμπαθητικού συστήματος, το οποίο εκδηλώνεται με καρδιολογικές ή γαστρεντερολογικές διαταραχές, με εφίδρωση, με επιτάχυνση της αναπνοής και επιφέρει διάφορα αρνητικά συναισθήματα, όπως αυτά του φόβου και του τρόμου.
Το άγχος παύει να αποτελεί προσαρμοστικό μηχανισμό, όταν γίνεται πολύ έντονο, επίμονο, κυριαρχεί στις εκδηλώσεις του ανθρώπου, κινητοποιεί ερεθίσματα που δεν είναι συμβατά με την επιβίωσή του και τον οδηγεί σε λανθασμένες αντιδράσεις και προβλέψεις.
Θεωρείται παθολογικό, τη στιγμή που δημιουργεί προβλήματα στη ψυχική υγεία του ατόμου, διαταράσσει τις ικανότητές του, τον αποδιοργανώνει και μειώνει τη λειτουργικότητά του. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται κάποιας μορφής
Αγχώδους Διαταραχής.
Μερικά από τα πιο συνηθισμένα ψυχοσωματικά συμπτώματα του άγχους είναι:
- Κεφαλαλγίες
- Ημικρανίες
- Δύσπνοια
- Ρίγη – Τρέμουλο
- Λιποθυμικές τάσεις
- Γαστρεντερολογικά προβλήματα
- Ναυτία - Ζαλάδες
- Ταχυκαρδία
- Καρδιακή αρρυθμία
- Ξηροστομία
- Ωχρότητα
- Κόμπος στο λαιμό
- Μουδιάσματα
- Μυοσκελετικά προβλήματα
- Δερματολογικά προβλήματα
- Σεξουαλική δυσλειτουργία
Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη ανήκει στις διαταραχές διάθεσης. Επηρεάζει τη διάθεση, τις σκέψεις, τις διατροφικές συνήθειες του ατόμου, τον ύπνο του, τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται, την ενεργητικότητά του, τη συγκέντρωσή του, τη σεξουαλική του διάθεση. Συνοδεύεται όμως και από σωματικές ενοχλήσεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η μελαγχολική διάθεση, η λύπη και η απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στις καθημερινές δραστηριότητες. Το καταθλιπτικό συναίσθημα έχει μεγάλη ένταση, διαρκεί και οδηγεί σε έκπτωση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής του ατόμου. Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή χαρακτηρίζεται από ένα ή περισσότερα καταθλιπτικά επεισόδια. Εμφανίζει συμπτώματα ευερεθιστότητας, άγχους, φοβιών, στεναχώριας, κρίσεων πανικού, δυσκολίας συγκέντρωσης, κόπωσης και απώλειας ενδιαφέροντος.
Τα σημαντικότερα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι:
- Καταθλιπτική διάθεση
- Ανηδονία
- Άγχος
- Κόπωση
- Απώλεια ενδιαφέροντος
- Διαταραχή του ύπνου
- Διαταραχή της όρεξης
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Αισθήματα ενοχής
- Σωματικές ενοχλήσεις
- Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας
Συχνά, συμπτώματα της αγχώδους διαταραχής συγκλίνουν με κάποια της κατάθλιψης όμως δεν θα πρέπει να συγχέονται. Η συμπτωματολογία αυτών των ψυχικών διαταραχών διαφέρει. Σημαντικό ρόλο για να γίνει ο διαχωρισμός αυτός είναι η αιτία που προκλήθηκαν αυτά τα συμπτώματα.
Αντιμετώπιση
Πρέπει να σημειωθεί πως το άγχος και η κατάθλιψη εμφανίζουν συνοσυρότητα. Στην περίπτωση που το άγχος συνοδεύεται από κατάθλιψη, η θεραπεία δεν θα πρέπει να αρκείται στα αγχολυτικά φάρμακα, αλλά να εστιάζει στην αντιμετώπιση της πρωτογενούς αιτίας. Οι ψυχοθεραπείες αφορούν τη βελτίωση της εικόνας του εαυτού, την υποστήριξη, την ενθάρρυνση, την ελάττωση των επιπέδων άγχους, την αναγνώριση των συναισθημάτων του και τη σωστή αντιμετώπιση των στρεσογόνων καταστάσεων. Κατά τη διάρκεια μιας ψυχοθεραπείας θέτονται στόχοι για την αναδόμηση και ανακατασκευή των δυσπροσαρμοστικών πεποιθήσεων και για την τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων.
