Ζήλεια: Πώς μπορεί να επιδράσει καταστροφικά σε μια σχέση;

Η ζήλεια αποτελεί ένα συναίσθημα. Δεν υπάρχει σαφής ορισμός επειδή πρόκειται για ένα σύνθετο συναίσθημα με διαφορετικές εκδηλώσεις. Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να το έχει βιώσει σε μικρή ή μεγαλύτερη ένταση και το έχουμε δεχτεί ως συμπεριφορά από κάποιον άλλον. Η ζήλεια εκδηλώνεται σε όλες τις σχέσεις της ζωής, όπως φιλικές, οικογενειακές, επαγγελματικές και σε μεγαλύτερα ποσοστά στις ερωτικές. Η ζήλεια διακρίνεται από αρνητικές εκδηλώσεις, όπως αυτές του θυμού, του φθόνου, της δυσαρέσκειας, της απειλής και του φόβου.

Στις ερωτικές σχέσεις η ζήλεια επιδρά στην ποιότητα και στην εξέλιξη αυτών. Η ζήλεια είναι νοσηρή. Οι συμπεριφορές που αναπτύσσονται λόγω της ζήλειας, αποτρέπουν την ισορροπημένη έκβαση της σχέσης και αποτρέπουν την απόλαυση των θετικών επιδράσεων μιας ερωτικής σχέσης.

Οι αιτίες εμφάνισης της ζήλειας σε μια σχέση εντοπίζονται σε κάποια χαρακτηριστικά του ανθρώπου. Ένας άνθρωπος χειριστικός και κτητικός με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλειες και ανεπάρκεια μπορεί να εμφανίσει ζήλεια απέναντι στο σύντροφό του. Έχει ανάγκη να στηρίζεται στον σύντροφό του και να βελτιώνει την αυτοεικόνα του. Σταδιακά αρχίζει έντονα ο χειρισμός του απέναντί του και επιθυμεί τον απόλυτο έλεγχο των κινήσεων του. Εκδηλώνει πιεστικές συμπεριφορές, ώστε να γνωρίζει την κάθε κίνησή του και δε δέχεται να μην αντιμετωπίζεται με ειλικρίνεια η κάθε συνθήκη. Η ζήλεια συνήθως επιφέρει τη ψυχική, τη συναισθηματική και τη σεξουαλική απομάκρυνση του συντρόφου από τον ζηλιάρη σύντροφο και πολλές φορές τον ωθεί σε απιστία.

Μια από τις βασικότερες αιτίες εκδήλωσης της ζήλειας είναι και οι προσωπικές εμπειρίες και η διαμόρφωση της προσωπικότητας από την παιδική ηλικία και το οικογενειακό περιβάλλον. Σε περιπτώσεις που δεν έχει αναπτυχθεί το αίσθημα ασφάλειας και αγάπης άνευ όρων στην παιδική ηλικία, στην ενήλικη ζωή παίρνει τη μορφή της προσωπικής ανεπάρκειας και ανασφάλειας. Οι τραυματικές εμπειρίες καθιστούν τον άνθρωπο ευάλωτο στο συναίσθημα της ζήλειας.
Για να μπορέσει κανείς να μην κατακλύζεται από τη ζήλεια και να μειώσει την έντασή της μπορεί να αναγνωρίσει αρχικά τα συναισθήματά του. Τη στιγμή που θα αισθανθεί τη ζήλεια, καλό θα ήταν να αναρωτηθεί τις αιτίες και να σκεφτεί καλύτερα τους παράγοντες που τον οδήγησαν σε αυτό. Με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρει να αναθεωρήσει, να εστιάσει στον εαυτό του και να αποτρέψει την εκδήλωσή της. Σε μια σχέση, σημαντικό ρόλο παίζει η επικοινωνία των συντρόφων. Θα μπορούσε ο ζηλιάρης σύντροφος να συζητήσει με τον άλλον τις αιτίες που τον οδηγούν στη ζήλεια και μαζί να βρουν μια λύση. Επίσης, θα πρέπει να αναζητήσει αν η σχέση του στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, στον αλληλοσεβασμό και στην αγάπη. Αν δεν υπάρχει η εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια, τότε θα πρέπει να αντίδρασει και να αποφασίσει την εξέλιξη της σχέσης. Σε καταστάσεις που η ζήλεια υπάρχει σε μια σχέση που κυριαρχεί η ασφάλεια και η ουσιαστική αγάπη, τότε η ζήλεια οφείλεται σε προσωπικές εμπειρίες και θα πρέπει εκείνος που την εκδηλώνει να βοηθήσει τον εαυτό του θεραπευτικά. Θα μπορούσε να διαχειριστεί τη ζήλεια του είτε με αποστασιοποίηση από τις συνθήκες πρόκλησης, είτε με το να εστιάσει την προσοχή του στα θετικά στοιχεία της σχέσης του και του συντρόφου και να αντλήσει δύναμη από εκεί.

Η εμπιστοσύνη είναι βασική προϋπόθεση σε μια σχέση. Όταν δείχνει εμπιστοσύνη στον σύντροφό του, αυτόματα αναπτύσσεται το αίσθημα ασφάλειας και ενισχύεται και η δική του αυτοεκτίμηση. Με αυτόν τον τρόπο η σχέση δυναμώνει τους δεσμούς της. Ο έρωτας εμπνέει πολλά και έντονα συναισθήματα, όπως αυτά του πάθους, της κτητικότητας και της ζήλειας. Πολλές φορές βρίσκεται έξω από το συνειδητό και λειτουργεί ασυνείδητα ως άμυνα. Ο έρωτας δεν είναι λογικός, είναι απροσδιόριστος και συνέχεια δοκιμάζεται. Η ζήλεια όταν μετατρέπεται σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές και στερεί την ελευθερία και την ύπαρξη του ενός συντρόφου, τότε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται. Ας μην αφήσει κανείς τη ζήλεια να μετατραπεί σε παθολογική και οδηγήσει στο τέλος μιας σχέσης.