Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μια συχνή νόσος των οστών που χαρακτηρίζεται από μειωμένη οστική πυκνότητα αλλά και ποιότητα με διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών και τελικό αποτέλεσμα την αυξημένη ευθραυστότητα αυτών και επομένως αυξημένο κίνδυνο για κάταγμα.
Γιατί η οστεοπόρωση ονομάζεται σιωπηλή επιδημία;
Η οστεοπόρωση ονομάζεται σιωπηλή νόσος διότι στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων δε δίνει συμπτώματα, δηλαδή δεν πονάει, δεν προειδοποιεί και δυστυχώς το πρώτο σύμπτωμα που δίνει είναι ο πόνος από το οστεοπορωτικό κάταγμα που συμβαίνει.
Επίσης, η οστεοπόρωση ονομάζεται επιδημία διότι, δυστυχώς, αφορά ένα πολύ μεγάλο τμήμα του γενικού πληθυσμού και μάλιστα χωρίς αυτό να το γνωρίζει. Αυτό το επιβεβαιώνουν δυστυχώς οι κάτωθι αριθμοί:
- Η οστεοπόρωση αφορά μία στις δύο γυναίκες και έναν στους πέντε άνδρες ηλικίας περίπου άνω των 50 ετών.
- Eιδικότερα στην Ελλάδα το έτος 2010 καταγράφηκαν 86.000 οστεοπορωτικά κατάγματα με συνολικό κόστος γύρω στα 680 εκατομμύρια ευρώ και δυστυχώς προοδευτικά αυξάνονται, ενώ η πρόβλεψη είναι ότι το 2025 θα πλησιάσουν περίπου τα 107.000 ανά έτος.
Η οστεοπόρωση αφορά όλα τα οστά του ανθρωπίνου σκελετού;
Βεβαίως αφορά όλα τα οστά του σκελετού, αλλά τα περισσότερα οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν στη σπονδυλική στήλη (45% περίπου), στα ισχία (20% περίπου) και στον καρπό (15% περίπου).
Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω για να μάθω αν έχω οστεοπόρωση;
Η βασική εξέταση που γίνεται για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι μια ακτινολογική εξέταση που ονομάζεται Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας (ΜΟΠ) και γίνεται στα ισχία ή στην Οσφυική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης και επαναλαμβάνεται κάθε ένα ή δύο χρόνια. Πρέπει να γίνεται για τις γυναίκες στα περιεμμηνοπαυσιακά χρόνια ή μετά την ηλικία των 50 ετών, ενώ για τους άνδρες μετά την ηλικία των 60 ετών. Σε περιπτώσεις με υπάρχοντες παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση, η εξέταση της ΜΟΠ μπορεί να γίνεται και σε μικρότερες ηλικίες από τις προαναφερθείσες. Το Μetropolitan General διαθέτει Εργαστήριο Μέτρησης Οστικής Πυκνότητας με σύστημα σύγχρονης πρωτοποριακής τεχνολογίας Fan-Beam (δέσμη τύπου «βεντάλιας»). Με τη συγκεκριμένη τεχνολογία επιτυγχάνεται αύξηση της διαγνωστικής πληροφορίας και ακρίβειας με τη χαμηλότερη δυνατή δόση ακτινοβολίας (ελαχιστοποίηση της δόσης κατά 10 φορές). Επίσης να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και εξετάσεις αίματος για την οστεοπόρωση (βιοχημικοί δείκτες), που όμως βοηθούν περισσότερο στην παρακολούθηση της νόσου και στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας που ακολουθείται και πολύ λιγότερο στη διάγνωση αυτής.
Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση και για μελλοντικό κίνδυνο για οστεοπορωτικό κάταγμα;
Βεβαίως υπάρχουν και αν εκτιμηθούν σωστά από το θεράποντα ιατρό, τα κατάγματα προλαμβάνονται. Μερικοί από τους παράγοντες κινδύνου είναι οι γενετικοί (όπως ιστορικό κατάγματος ισχίου γονέος, το οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης), η πρόωρη εμμηνόπαυση, η συνεχής λήψη γλυκοκορτικοειδών, νοσήματα που συνδιάζονται με οστεοπόρωση (όπως η ρευματοειδής αρθρίτις), η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και πολλοί άλλοι.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει δε και ένα διαδυκτιακό εργαλείο το λεγόμενο δείκτης FRAX με το οποίο ο θεράπων ιατρός υπολογίζοντάς τον με βάση τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνους αλλά και άλλους, όπως την ΜΟΠ, μπορεί να ενημερώσει τον ασθενή του για την πιθανότητα μελλοντικού οστεοπορωτικού κατάγματος. Αν ο δείκτης FRAX είναι θετικός, ο ασθενής μπορεί να ξεκινήσει θεραπεία και να προλάβει μελλοντικό κάταγμα.
Υπάρχει πρόληψη στην οστεοπόρωση και σε τι συνίσταται;
Βεβαίως και υπάρχει πρόληψη και συνίσταται στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μας με περπάτημα και ειδικές ασκήσεις, στην μείωση του κινδύνου πτώσεων (κυρίως στα ηλικιωμένα άτομα), στην σωστή διατροφή (σωστή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D), στη μείωση ή εξαφάνιση των παραγόντων κινδύνου (όπως το κάπνισμα) και στον υπολογισμό από πλευράς του θεράποντος ιατρού του δείκτη FRAX. Μην ξεχνάμε, όμως, ότι η καλύτερη θεραπεία για οποιαδήποτε νόσο είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ.
Η οστεοπόρωση θεραπεύεται;
Η οστεοπόρωση θεραπεύεται αλλά η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από τη στενή συνεργασία ιατρού και ασθενούς διότι η νόσος της οστεοπόρωσης έχει παγκοσμίως χαμηλό ποσοστό συμμόρφωσης των ασθενών (<30%) και αυτό κυρίως διότι δεν δίνει συμπτώματα και αν δώσει είναι από το κάταγμα.
Σήμερα, διαθέτουμε στη φαρέτρα μας φάρμακα σε διάφορες μορφές όπως δισκία καταπινόμενα και αναβράζοντα, υποδόριες ενέσεις αλλά και ενδοφλέβια φάρμακα. Επίσης, για την καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών μας, υπάρχουν εύκολα και αραιά δοσολογικά σχήματα όπως μια ένεση ανά εξάμηνο, 1 ενδοφλέβια έγχυση ανά χρόνο, 1 δισκίο ανά εβδομάδα, 2 δισκία ανά μήνα ή 1 δισκίο ανά μήνα. Ολες αυτές όμως οι θεραπείες είναι αναποτελεσματικές αν δεν υπάρχει η πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D στις απαραίτητες ημερήσιες δοσολογίες, και κυρίως σωστή συνεργασία ιατρού και ασθενούς η οποία συνίσταται από πλευράς ασθενούς στη λήψη της θεραπείας του και από πλευράς ιατρού στην τακτική παρακολούθηση της νόσου με εξετάσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
