Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στο κατώτερο μέρος της πρόσθιας επιφάνειας του τραχήλου επί της τραχείας. Ο ρόλος του είναι η παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών δηλαδή της Τ3 (τριιωδοθυρονίνης) της Τ4 (θυροξίνης) και της καλσιτονίνης. Οι ορμόνες αυτές έχουν σημαντική θέση στη ρύθμιση του μεταβολισμού του οργανισμού ενώ η καλσιτονίνη συμμετέχει ενεργά και στη ρύθμιση του ασβεστίου.
Από τις πιο συχνές παθήσεις του θυρεοειδούς είναι η ύπαρξη ενός ή περισσότερων όζων. Όζος ένας μια εντοπισμένη διόγκωση του αδένα η οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή με την ψηλάφηση ή να διαγνωσθεί με υπερηχογράφημα τραχήλου. Συνήθως οι όζοι δεν είναι λειτουργικοί και με το σπινθηρογράφημα διακρίνονται σε θερμούς (όταν προσλαμβάνουν ραδιοφάρμακο και που σπάνια αυτοί είναι κακοήθεις) και σε ψυχρούς (όταν δεν προσλαμβάνουν ραδιοφάρμακο και οι οποίοι σε ποσοστό ως και 10% είναι κακοήθεις).
Οι ψυχροί όζοι είναι εκείνοι οι οποίοι σχετίζονται συνήθως με τον διαφοροποιημένο καρκίνο του θυρεοειδούς (που σε ποσοστό 90-95% είναι θηλώδες και θυλακιώδες καρκίνωμα) και επίσης παρουσιάζουν ενδιαφέρον όσον αφορά τη διερεύνηση, τη διάγνωση και την αντιμετώπισή τους.
Οι ενδείξεις κακοήθειας ενός ψυχρού όζου στο υπερηχογράφημα (u/s) είναι:
- Υποηχογένεια
- Αποτιτανώσεις
- Παχιά, ανώμαλη ή απούσα άλως
- Ανώμαλα όρια
- Διηθητική ανάπτυξη
- Τοπική λεμφαδενοπάθεια
- Αυξημένη ενδοοζώδης αιματική ροή
- Αυξημένη προσθιοπίσθια / εγκάρσια διάμετρο
Να σημειωθεί ότι το μέγεθος ενός όζου δεν έχει σχέση με το αν ο όζος είναι ή όχι κακοήθης. Στο 90% των περιπτώσεων ο καρκίνος του θυρεοειδούς αναπτύσσεται εξαρχής (με μορφή όζου) ενώ στο 10% οφείλεται στην εξαλλαγή ενός αρχικά καλοήθους όζου.
Σημαντικό βήμα για τη περαιτέρω αξιολόγηση και εκτίμηση ενός ύποπτου-ψυχρού όζου μετά το u/s τραχήλου αποτελεί η FNA (παρακέντηση με λεπτή βελόνα -η οποία γίνεται πλέον υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη) και η κυτταρολογική εξέταση του υλικού (κύτταρα) που λαμβάνεται από αυτή. Η ακρίβεια συνολικά της FNA ανέρχεται σε ποσοστό 90% και με βάση τα αποτελέσματα της ένας όζος χαρακτηρίζεται:
- Καλοήθης: Τίθεται υπό παρακολούθηση με η δίχως φαρμακευτική αγωγή
- Κακοήθης
- Αδιευκρίνιστος
Στις περιπτώσεις 2 και 3 ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε Ολική Θυρεοειδεκτομή.
Ολοκληρώνοντας την αναφορά στην FNA πρέπει να γίνει λόγος και για την περίπτωση της μη διαγνωστικής παρακέντησης. Σε αυτή την περίπτωση με βάση τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Θυρεοειδούς (ETA) η FNA θα πρέπει να επαναληφθεί το νωρίτερο σε ένα (1) μήνα (μετά την πρώτη FNA) και αν πάλι δεν είναι διαγνωστική τότε:
α) Αν ο όζος είναι αμιγώς κυστικός στο υπερηχογράφημα συστήνεται παρακολούθηση
β) Αν ο όζος είναι συμπαγής ή μεικτός (υπάρχουν και κυστικά στοιχεία) συστήνεται χειρουργική αντιμετώπιση
Υπάρχει λοιπόν το ερώτημα: Πότε πρέπει να χειρουργηθεί ένας ασθενής με όζο θυρεοειδούς; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή βρίσκεται στις παρακάτω ενδείξεις θυρεοειδεκτομής με βάση την American Thyroid Association:
- Όζος>4 cm (με σημαντική ατυπία)
- Όταν η κυτταρολογική εξέταση με FNA αναφέρει κακοήθεια ή υποψία για θηλώδες καρκίνωμα ή για θυλακιώδες νεόπλασμα
- Ενίοτε όταν η FNA για δύο ή και περισσότερες φορές οδηγεί σε μη διαγνωστικά αποτελέσματα
- Σε ορισμένες περιπτώσεις οικογενών καρκίνων του θυρεοειδούς
- Όταν υπάρχουν συμπτώματα από τον όζο
Η έγκαιρη και πρώιμη διάγνωση καθώς και η άμεση αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς (με Ολική Θυρεοειδεκτομή με η δίχως τραχηλικό λεμφαδενικό καθαρισμό) οδηγεί σε θεραπεία-ίαση σε ποσοστό ως και 90%. Η Ολική Θυρεοειδεκτομή από γενικό χειρουργό με ανάλογη εμπειρία στις επεμβάσεις θυρεοειδούς είναι μια απόλυτα ασφαλής επέμβαση που με τη χρήση πλέον και ειδικών μηχανημάτων όπως π.χ. του νευροδιεγέρτη καθίσταται ακόμα ασφαλέστερη.
Η μετεγχειρητική παρακολούθηση και νοσηλεία του ασθενούς διαρκεί 1-2 ημέρες και σύντομα μπορεί να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες. Σε δεύτερο χρόνο (από 2 ως 6 μήνες μετά την επέμβαση) είναι ίσως αναγκαίο στον ασθενή να χορηγηθεί ραδιενεργό Ι131 ώστε να καταστραφούν τα θυρεοειδικά υπολείμματα και να μειωθεί έτσι ο κίνδυνος τοπικής υποτροπής
Συνοψίζοντας, λοιπόν, αν και ένας όζος είναι κακοήθης σε ποσοστό 10-12%, η έγκαιρη αναγνώριση της ύπαρξης κακοήθειας και η άμεση χειρουργική αντιμετώπιση (Ολική Θυρεοειδεκτομή) έχει μεγάλη σημασία διότι εξασφαλίζεται η θεραπεία του ασθενούς καθώς και η ποιότητα ζωής του.
