Η Καρδιο-ογκολογία αναφέρεται σε έναν αναδυόμενο ιατρικό τομέα που αφορά ασθενείς με συνύπαρξη καρδιοπάθειας και νεοπλασίας.
Η συνύπαρξη αυτή μπορεί να οφείλεται σε ανάπτυξη κακοήθειας σε ασθενείς που ήδη πάσχουν από κάποιας μορφής καρδιοπάθεια.
Άλλες φορές η καρδιοπάθεια είναι απόρροια της νεοπλασματικής νόσου ή της καρδιοτοξικότητας της θεραπείας (πχ. χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία κ.λπ.). Σε άλλους ασθενείς η καρδιοπάθεια αναπτύσσεται στην πορεία μιας νεοπλασματικής νόσου και ανεξάρτητα από αυτήν. Υπάρχει και ποσοστό ασθενών οι οποίοι εμφάνισαν νεοπλασία σε παιδική ηλικία αλλά η καρδιοπάθεια εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή ως καρδιοτοξικότητα της θεραπείας του νεοπλάσματος.
Σήμερα, πλέον τα καρδιο-ογκολογικά περιστατικά είναι αρκετά συχνά και αυτό οφείλεται τόσο στην παράταση της ζωής των ανθρώπων αλλά και στην επιτυχημένη αντιμετώπιση τόσο των νεοπλασιών αλλά και των καρδιοπαθειών. Η αντιμετώπιση αυτών των αρρώστων απαιτεί υψηλή ιατρική εξειδίκευση, καθ΄ ότι τα προβλήματα αυτών των ασθενών είναι αρκετά σύνθετα. Στην πλειονότητα των περιστατικών η καρδιοτοξικότητα ήταν συνυφασμένη με την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας, ως συνέπεια της αγωγής με ανθρακυκλίνες. Σήμερα όμως, γνωρίζουμε ότι εκτός από τη δοξορουβικίνη και άλλοι νεότεροι αντινεοπλασματικοί παράγοντες μπορούν επίσης να εμφανίσουν καρδιοτοξικότητα υπό τη μορφή καρδιακής ανεπάρκειας. Σε άλλες περιπτώσεις η καρδιοτοξικότητα μπορεί να εκδηλωθεί με αρρυθμίες όπως είναι η κολπική μαρμαρυγή. Στις περιπτώσεις αυτές προκύπτουν περαιτέρω δυσεπίλυτα προβλήματα, όπως είναι η χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής και του είδους αυτής.
Ήδη διεξάγεται σημαντική έρευνα προκειμένου να αποσαφηνισθεί η ασφαλής χορήγηση των νεότερων αντιπηκτικών στους νεοπλασματικούς ασθενείς. Άλλη σοβαρή διαταραχή, που μπορεί να προκύψει ως συνέπεια της χημειοθεραπευτικής αγωγής, είναι το σύνδρομο μακρού QT το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές αρρυθμίες οι οποίες εν δυνάμει να είναι απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς. Νεότερα ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν το ρόλο της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας με εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, ως συνέπεια σπασμού ή αθηρωματικής βλάβης των στεφανιαίων αγγείων. Εξ άλλου σε σημαντικό αριθμό ασθενών η ακτινοθεραπεία σε νεοπλάσματα του θώρακα προκαλεί αλλοιώσεις στο περικάρδιο είτε με τη μορφή ανάπτυξης περικαρδιακού υγρού ή ίνωσης και ασβέστωσης των πετάλων του περικαρδίου.
Στη διαγνωστική προσέγγιση των καρδιολογικών ασθενών εκτός από την κλινική εμπειρία και γνώση του προσωπικού της καρδιο-ογκολογικής μονάδας σημαντική συνεισφορά αποτελεί και η εξέλιξη των διαγνωστικών μεθόδων. Με τις νεότερες υπερηχοκαρδιογραφικές τεχνικές (strain, strain rate, GLS, 3D echo) είναι δυνατή η ακριβέστερη εκτίμηση της λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας, πέραν του υπολογισμού του κλασικού κλάσματος εξώθησης. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η αποκάλυψη υποκλινικών μορφών καρδιακής ανεπάρκειας σε πρώιμο στάδιο, πριν ακόμη γίνουν κλινικά εμφανείς. Επίσης, βιοδείκτες όπως είναι η τροπονίνη και τα νατριοδιουρητικά πεπτίδια βοηθούν στην καλύτερη αξιολόγηση της καρδιακής ανεπάρκειας και της πρόγνωσης των ασθενών. Σημαντική είναι και η συμβολή της MRI καρδιάς στην εκτίμηση της καρδιοτοξικότητας της χημειοθεραπείας ή/και της ακτινοθεραπείας. Η εκτίμηση του βαθμού της ίνωσης του μυοκαρδίου προσδίδει σημαντικές πληροφορίες στον προσδιορισμό της ανάπτυξης μη ανατάξιμης βλάβης του μυοκαρδίου. Εξ άλλου, η απεικόνισή της βλάβης των περικαρδικών πετάλων του περικαρδίου από την ακτινοθεραπεία δίνει σημαντικές πληροφορίες για την δημιουργία περικαρδιακής συλλογής υγρού ή ανάπτυξης περιοριστικής περικαρδίτιδας.
Η ανάπτυξη νοσηλευτικών μονάδων με έμπειρο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό συμβάλει σημαντικά στην επιτυχημένη αντιμετώπιση αυτών των ασθενών. Εξ άλλου η στενή συνεργασία καρδιολόγων και ογκολόγων συντελεί στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση των πασχόντων, με τροποποίηση της ογκολογικής και καρδιολογικής αγωγής ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του αρρώστου. Σε αυτές τις εξειδικευμένες καρδιο-ογκολογικές μονάδες παρακολουθούνται οι ασθενείς τόσο πριν από την έναρξη της οποιασδήποτε αντι-νεοπλασματικής αγωγής, όσο και κατά τη διάρκεια της θεραπείας με ειδικά πρωτόκολλα παρακολούθησης των ασθενών.
Σήμερα πλέον καρδιο-ογκολογικές μονάδες αναπτύσσονται σε όλα τα μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα για τη μακροχρόνια παρακολούθηση αυτών των ασθενών.
Τέτοια μονάδα έχει ήδη αναπτυχθεί και στο Metropolitan General από έμπειρο καρδιολογικό και ογκολογικό προσωπικό σε συνδυασμό με τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό της Κλινικής. Ενδεικτικά, αναφέρεται ο 3D υπερηχοκαρδιογράφος, το ψηφιακό συγκρότημα στεφανιογραφίας-αγγειογραφίας τελευταίας γενιάς και ο μαγνητικός τομογράφος υψηλής ισχύος 3 tesla. Όλα αυτά εγγυώνται την ολοκληρωμένη και σύγχρονη αντιμετώπιση των καρδιο-ογκολογικών ασθενών.
