Υπάρχει πρόληψη με ασφάλεια; Τα έλκη σχετίζονται με πρώιμο θάνατο;
Τα πόδια μας
Σε κάθε βήμα τα πόδια μας μεταφέρουν πιέσεις τριπλάσιες του βάρους μας και για κάθε χιλιόμετρο πρέπει να κουβαλήσουν περίπου ένα τόνο. Ένας μέσος άνθρωπος διανύει 400.000 χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το Διαβητικό Πόδι με έλκη (DFU) συνδέεται με πρόωρο θάνατο από αγγειακές και μη αγγειακές αιτίες.
Ενδιαφέρουσα πρόσφατη μελέτη σε σχέση με το διαβητικό πόδι με ή χωρίς έλκη και την θνησιμότητα ανακοινώθηκε στο περιοδικό Vascular Surgery. Ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να εκτιμήσει τις πιθανότητες θνησιμότητας ανεξαρτήτως αιτίου σε άτομα με διαβητικό έλκος ποδιού (DFU) σε σύγκριση με εκείνους με διαβήτη και χωρίς ιστορικό DFU. Επιπλέον, επιδίωξαν να καθοριστεί η συσχέτιση DFU με την καρδιαγγειακή και μη αγγειακή θνησιμότητα.
Ελήφθησαν στοιχεία για ασθενείς που είχαν δευτεροβάθμια περίθαλψη σε διαβητολογικό ιατρείο ποδιού ή σε μια γενική κλινική διαβήτη μεταξύ 2009 και 2010. Η ομάδα ελέγχου αποτελείτο από ομάδα ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη και χωρίς ιστορικό έλκους διαβητικού ποδιού (DFU).
Οι ερευνητές κατέγραψαν όλες τις αιτίες θνησιμότητας κατά τη διάρκεια μέσης παρακολούθησης 3,6 χρόνων. Οι ερευνητές κατέγραψαν συνολικά 145 συμβάντα θνησιμότητας ανεξαρτήτως αιτίου και 27 συμβάντα καρδιαγγειακής θνησιμότητας μεταξύ 869 ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη.
Άτομα με έλκη Διαβητικού Ποδιού φάνηκαν να είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από αγγειακές και μη αγγειακές αιτίες, από αυτούς χωρίς έλκη, σύμφωνα με τη μελέτη. (Brownrigg JRW. J Vasc Surg. 2014;doi:10.1016/j.jvs.2014.04.052)
Τα διαβητικά πόδια κινδυνεύουν από αγγειοπάθεια, νευροπάθεια και παραμορφώσεις.
Αγγειοπάθεια
Σημαίνει ότι υπάρχει κάποια ζημιά στις αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα (στενώσεις – αθηρωμάτωση - απόφραξη).
Συμπτώματα
- Το δέρμα γίνεται εύθραυστο και στιλπνό.
- Εμφανίζεται ξηροδερμία και απώλεια τριχών στις κνήμες.
- Η επούλωση πληγών γίνεται πιο δύσκολα.
- Πόνος στους μυς της γάμπας κατά το περπάτημα.
Το κάπνισμα αποτελεί ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα.
Νευροπάθεια
Σημαίνει ότι κάποια νεύρα έχουν πάθει ζημιά. Έως 40% των ατόμων με διαβήτη μπορεί να εμφανίσουν περιφερική νευροπάθεια, αλλά και το 60% των ακρωτηριασμών κάτω άκρων σχετίζονται με τον κακό έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα.
Συμπτώματα
Συνήθως ελαττωμένη αίσθηση του πόνου, ελαττωμένη αίσθηση της θερμοκρασίας, ελαττωμένη αίσθηση της πίεσης, ελαττωμένη αίσθηση της αφής. Επίσης συμπτώματα μπορεί να είναι μουδιάσματα, καψίματα, πόνος, αφυδάτωση.
Ήπια έως μέτρια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εμφάνισης της περιφερικής νευροπάθειας. Παρόλο που η φυσική δραστηριότητα ενδέχεται να μην μπορεί να ανατρέψει πλήρως τα συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας, μπορεί να αποτρέψει την περαιτέρω απώλεια της μυϊκής δύναμης και της ευελιξίας που συνήθως αντιμετωπίζουν τα άτομα με περιφερική συμμετρική πολυνευροπάθεια (DSP), η οποία περιλαμβάνει συνήθως και μικρές και μεγάλες νευρικές ίνες.
Παραμορφώσεις
Σημαίνει αλλαγή στο σχήμα/σκελετό των ποδιών ή αλλαγή στην λειτουργία μυών. Ακατάλληλο μέγεθος και τύπος υποδήματος, επικίνδυνο να κάνει παραμορφώσεις ή τραυματισμούς.
- Φοράτε το σωστό μέγεθος, αθλητικά με αερόσολα κατά προτίμηση.
- Αποφεύγετε το jogging, είναι μεγάλη η καταπόνηση για τα πέλματα.
- Προτιμάτε δραστηριότητες χαμηλής έντασης, όπως η ποδηλασία, το κολύμπι και υδάτινα σπορ, το τένις ακόμη και η πεζοπορία είναι εφικτές και ευχάριστες επιλογές.
- Ελέγχετε τα πόδια σας καθημερινά για τραυματισμούς ή εκδορές.
- Ψάξτε για πληγές, φουσκάλες, υγρό ή αίμα κάτω από κάλους, σχισμές στο δέρμα, ασυνήθιστο πρήξιμο, αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος στο δέρμα και οτιδήποτε δεν είναι φυσιολογικό για τα πόδια σας.
Τι πρέπει να κάνω για τα πόδια μου όλο τον χρόνο;
- Διατηρείτε τα πόδια σας καθαρά και ενυδατωμένα. Χρησιμοποιείστε ειδικά σαπούνια για ξηροδερμία και ενυδατικές αλοιφές με βάση την ουρία (περιεκτικότητα 10-15%).
- Προσπαθείτε να αποφεύγετε τα ατυχήματα.
- Μη βάζετε τα πόδια σας πολύ κοντά σε φωτιά και θερμάστρες ή πολύ ώρα στον ήλιο ακόμη και με αντηλιακό, διότι ο κίνδυνος εγκαύματος είναι υπαρκτός!
- Φοράτε παπούτσια όλες τις ώρες – ποτέ να μην περπατάτε ξυπόλητοι στην άμμο στο νερό η στην ύπαιθρο, ούτε μέσα στο σπίτι.
- Μη χρησιμοποιείτε αιχμηρά αντικείμενα (λίμες, νυχοκόπτες, αλαφρόπετρες, ψαλίδια, κλπ) στα πόδια σας.
- Μη χρησιμοποιείτε φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν καυστικές ουσίες
- Επισκεφθείτε ειδικό Ποδολόγο για την περιποίηση τύλων (κάλοι), υπερκερατώσεων, εισφρήσεων ονύχων, δυσονυχιών, η άλλων προβλημάτων με τα πέλματα και τους όνυχες.
- Αποφύγετε τα τακούνια και τα ανοικτά υποδήματα ιδίως για σπορ ή περπάτημα στην φύση. Αν χρειάζεται, φορέστε θεραπευτικά υποδήματα ειδικά για διαβήτη. Το 90% των ελκών που όχι σπάνια καταλήγουν σε ακρωτηριασμό, οφείλονται σε ακατάλληλα υποδήματα και τραυματισμούς.
Έλκη-τι κάνουμε;
Αν δείτε πληγή, χρησιμοποιείστε αντισηπτικό, πλύνετε με άφθονο νερό ή φυσιολογικό ορό, και καλύψτε με αποστειρωμένη γάζα. Επισκεφτείτε ειδικό, ιδίως αν υπάρχει θερμότητα, ερυθρότητα, πόνος, κακοσμία, ή πληγή που δεν επουλώνεται.
Η πρόληψη είναι το αντίδοτο
Η καλή και κυρίως έγκαιρη γλυκαιμική ρύθμιση μαζί με την πολυπαραγοντική αντιμετώπιση του καρδιαγγειακού κινδύνου, βοηθούν τα άτομα με Διαβήτη να έχουν μια φυσιολογική ζωή, χωρίς επιπλοκές. Αυτή είναι η ουσία της μαγικής λέξης «πρόληψη» που χαρίζει όχι απλά ποσότητα αλλά και ποιότητα ζωής.
Το περπάτημα και η σωματική άσκηση μαζί με την απώλεια βάρους προστατεύει το πόδι. Όλες τις εποχές του χρόνου μπορείτε να χαρείτε το βουνό ή τη θάλασσα, τις αθλοπαιδίες και τα σπορ, προσέχοντας τους τραυματισμούς με ασφάλεια για τα πόδια σας.
