Οι περισσότερες μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος είναι ακίνδυνες. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το μελάνωμα. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του μπορούν να σώσουν τη ζωή σας.
Μελάνωμα
Τι είναι το μελάνωμα
Το μελάνωμα είναι μία δυνητικά απειλητική για τη ζωή μορφή καρκίνου του δέρματος, που εμφανίζεται όλο και συχνότερα. Σχετίζεται με παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία προέρχεται από τον ήλιο ή άλλες πηγές όπως οι καμπίνες τεχνητού μαυρίσματος (σολάριουμ) και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
Τα περισσότερα μελανώματα αναπτύσσονται ως καινούργιες κηλίδες/ογκίδια στο δέρμα ή εμφανίζονται πάνω σε προϋπάρχοντες σπίλους (κοινώς ελιές). Ωστόσο, το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί και σε περιοχές του σώματος που δεν έχουν εκτεθεί στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Η έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση του μελανώματος οδηγούν στις περισσότερες περιπτώσεις στην ίαση.
Τα προειδοποιητικά σημεία του μελανώματος
- Αύξηση του μεγέθους. Ένας σπίλος μπορεί να παρουσιάσει αύξηση της διαμέτρου του ή να αποκτήσει κάποιο έπαρμα (εξόγκωμα). Αυτό ίσως να αποτελέσει ένδειξη ενός πολύ επικίνδυνου τύπου μελανώματος (οζώδες μελάνωμα).
- Αλλαγή στο χρώμα. Τα μελανώματα συνήθως έχουν κυανό ή μαύρο χρώμα. Κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστούν πολλά διαφορετικά χρώματα στην επιφάνεια του μελανώματος όπως κόκκινο, ιώδες, γκρι ή υπόλευκο.
- Αλλαγή στο σχήμα (ακανόνιστο περίγραμμα)
- Κνησμός ή αιμορραγία
- Πρόσφατη εμφάνιση ή πρόσφατη εξαφάνιση
Έαν παρουσιάζετε κάποιο από τα παραπάνω σημεία που περιγράφονται, πρέπει να απευθυνθείτε αμέσως σε κάποιον ειδικό δερματολόγο ή πλαστικό χειρουργό.
Συνήθεις σπίλοι
- Έχουν ομαλά όρια
- Μπορεί να είναι επίπεδοι ή επηρμένοι
- Έχουν ομοιόμορφο χρωματισμό με ένα ή το πολύ δύο χρώματα
- Είναι συνήθως μικροί (με διάμετρο μικρότερη από 5 χιλιοστά)
Δυσπλαστικοί σπίλοι
- Έχουν ανομοιόμορφο χρώμα
- Είναι συνήθως μεγαλύτεροι από τους συνήθεις σπίλους
- Έχουν ακανόνιστα όρια
- Η ύπαρξη δυσπλαστικών σπίλων αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος
Βασικοκυτταρικά καρκινώματα ή ακανθοκυτταρικά καρκινώματα
Άλλες ακανόνιστες βλάβες του δέρματος μπορεί να είναι βασικοκυτταρικά ή ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Αυτές οι βλάβες πρέπει επίσης να εξετάζονται αμέσως από κάποιoν ειδικό δερματολόγο ή πλαστικό χειρουργό.
Πρόληψη
Αυτοεξέταση του δέρματος
Είναι σημαντικό να εξετάζετε μόνοι σας κάθε τρεις μήνες το δέρμα σας. Κατά την αυτοεξέταση πρέπει να ελέγχετε όλο σας το σώμα, από την κορυφή ως τα νύχια. Μην ξεχνάτε το τριχωτό της κεφαλής, τα αυτιά, το πρόσωπο, τα πέλματα και τα χείλη σας. Ζητήστε από κάποιον οικείο σας να ελέγξει τις περιοχές του σώματος που δεν μπορείτε να δείτε (π.χ. ράχη). Μια φορά το χρόνο καλό είναι να σας εξετάζει κάποιος ειδικός ιατρός.
Επιπρόσθετοι παράγοντες
Η εμφάνιση των σπίλων μπορεί να αλλάξει με γρήγορο ρυθμό στη νεανική ηλικία ή σε περίοδο εγκυμοσύνης. Αυτό συνήθως δεν είναι ανησυχητικό. Η πρώτη εξέταση του δέρματος από δερματολόγο ή πλαστικό χειρουργό καλό είναι να γίνεται στην έναρξη της εφηβείας.
Προστασία
- Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο από 11 π.μ. μέχρι 3 μ.μ.
- Παραμένετε στη σκιά
- Προτιμήστε ρούχα που καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματός σας
- Φορέστε καπέλα με φαρδύ γείσο
- Επιλέξτε αντηλιακό ευρέως φάσματος με δείκτη προστασία τουλάχιστον 30, το οποίο θα πρέπει να ανανεώνετε το αργότερο κάθε δύο ώρες
- Αποφύγετε τις καμπίνες τεχνητού μαυρίσματος
Βρίσκεστε σε κίνδυνο να εμφανίσετε μελάνωμα;
Ο κάθε ένας μπορεί να εμφανίσει μελάνωμα αλλά οι παράγοντες που αναφέρονται παρακάτω μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο να νοσήσετε από μελάνωμα:
- Ανοιχτό χρώμα δέρματος
- Μεγάλος αριθμός σπίλων (πάνω από 200 σε όλο το σώμα ή πάνω από 10 στα χέρια σας)
- Ιστορικό μελανώματος ή κάποιου άλλου τύπου καρκίνου του δέρματος
- Ηλιακά εγκαύματα ιδιαίτερα στην παιδική και εφηβική ηλικία
- Έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία π.χ λόγω εργασίας σε εξωτερικούς χώρους
- Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
- Ηλικία, φύλο (εάν είστε άντρας και άνω των 55 ετών)
