Τον Ιούλιο του 1976, στο Συνέδριο της Αμερικανικής Λεγεώνας των ξένων στην Φιλαδέλφεια ξέσπασε μία επιδημία σοβαρής πνευμονίας που οδήγησε μέσα σε μια εβδομάδα πάνω από 200 συνέδρους στο νοσοκομείο απο τους οποίους οι 34 έχασαν τη ζωή τους. Το βακτήριο που τότε ανακαλύφθηκε ως αιτιολογικός παράγοντας ονομάστηκε Legionella pneumophila και η πνευμονία αυτή νόσος των Λεγεωναρίων.
Η νόσος των Λεγεωναρίων είναι μία σοβαρή πνευμονία που οφείλεται στο βακτήριο Legionella Pneumophilla. Τα ίδια βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν μια ήπια νόσο που ονομάζεται πυρετός Pontiac. Η Legionella βρίσκεται σε υγρά περιβάλλοντα όπως σε λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες χωρίς να προκαλεί νόσο.
Μπορεί να γίνει πρόβλημα δημόσιας υγείας όταν αναπτύσσεται και μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω συστήματων νερού κτιριακών εγκαταστάσεων που δεν συντηρούνται σωστά όπως είναι οι ντουζιέρες – βρύσες κτιρίων, οι ψυκτικοί πύργοι ως τμήματα κεντρικών κλιματιστικών συστημάτων για κτίρια η βιομηχανίες, Spa (πισίνες-υδρομασάζ), διακοσμητικά συντριβάνια. Στις περιπτώσεις αυτές όταν τα νερά είναι στάσιμα ή και οι θερμοκρασίες ανάμεσα σε 20 έως 45⁰C ευνοείται ο πολλαπλασιασμός του βακτηριδίου.
Όταν η Legionella αναπτυχθεί και πολλαπλασιασθεί στο σύστημα νερού ενός κτιρίου, για να προκληθεί η νόσος το νερό που περιέχει τα βακτήρια θα πρέπει να φτάσει στους πνεύμονες ευπαθών ατόμων.
Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους, είτε με εισπνοή πολύ μικρών σταγονιδίων-αερολύματος , είτε με εισρόφηση στους πνεύμονες νερού που περιέχει το βακτήριο. Ο πυρετός Pontiac με χρόνο επώασης 72h είναι μια ήπια νόσος που μοιάζει με γριππώδη συνδρομή και όλοι σχεδόν οι ασθενείς που θα νοσήσουν ανανήπτουν πλήρως. Η νόσος των Λεγεωναρίων που έχει χρόνο επώασης 2-14 ημέρες αφορά κυρίως ευπαθείς ομάδες πληθυσμού όπως ηλικιωμένους >50 ετών, καπνιστές, ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια , ανοσοκατασταλμένους, νεφροπαθείς, ηπατοπαθείς, διαβητικούς.
Τα συμπτώματα της πνευμονίας όπως ο βήχας, ο πυρετός, η δύσπνοια, μπορεί να συνυπάρχουν με διάρροια, μυαλγίες και σύγχυση. Πρόκειται για σοβαρή νόσο, ο ασθενής ζητάει την βοήθεια υπηρεσιών υγείας και οι ασθενείς κατά κανόνα νοσηλεύονται στο νοσοκομείο και λαμβάνουν την κατάλληλη υποστηρικτική και αντιμικροβιακή αγωγή. Η νόσος των Λεγεωναρίων δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ευτυχώς λιγότερο απο το 5% των εκτεθέντων ατόμων νοσούν απο την νόσο γιατί η θνητότητά της φτάνει και το 10%.
Η καλλιέργεια σε ειδικά υλικά και το αντιγόνο ούρων (ανιχνεύει τον ορότυπο που είναι υπεύθυνος για το 85% των περιπτώσεων) χρησιμοποιούνται για διαγνωστικούς λόγους σε ασθενείς με σοβαρές πνευμονίες που δεν ανταποκρίνονται σε εξωνοσοκομειακή θεραπεία η που χρειάζονται ΜΕΘ η οταν οι ασθενείς είναι ανοσοκατασταλμένοι. Τη νόσο τη συναντάμε και σε ασθενείς με σοβαρή πνευμονία και ιστορικό ταξιδιού το προηγούμενο 10ήμερο.
Η νόσος των Λεγεωναρίων μπορεί να υπάρξει και ως νοσοκομειακή πνευμονία από μολυσμένα και μη συντηρημένο σωστά σύστημα νερού του νοσοκομείου. Γενικά λόγω του κινδύνου της νόσου θα πρέπει τα κτίρια και τα νοσοκομεία να διαθέτουν ένα σωστό σύστημα συντήρησης με έμφαση στα σημεία που υπάρχει μόνιμη υγρασία και στάσιμα νερά. Το επίπεδο της χλωρίωσης του νερού θα πρέπει να είναι σε σταθερά επίπεδα.
Οι χώροι των υδρομασαζ καθώς και τα διακοσμητικά συντριβάνια θα πρέπει να καθαρίζονται από οποιαδήποτε ορατή βρωμιά και τα επίπεδα απολύμανσης να είναι ικανοποιητικά σε χώρους όπως τα spa και σε ψυκτικούς πύργους.
Για τη νόσο των Λεγεωναρίων δεν υπάρχει εμβόλιο για πρόληψη. Συστήνεται στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού να αποφεύγουν να βρίσκονται κοντά σε διακοσμητικά συντριβάνια και να μη χρησιμοποιούν πισίνες υδρομασάζ που δε συντηρούνται σωστά.
